Door: Aad Kamsteeg
Genoeg is genoeg. Dat mag de conclusie zijn bij het trieste record dat Jonathan Pollard vandaag in een federale gevangenis in North Carolina gaat boeken.
De voormalige inlichtingenanalist bij de Amerikaanse marine is de enige persoon in de geschiedenis van de Verenigde Staten die levenslang kreeg omdat hij spioneerde voor een bevriende staat.
Van dat levenslang heeft Pollard er nu 26 lange jaren opzitten. Zijn gezondheid gaat achteruit, bij het proces indertijd zijn kritische vragen te stellen en het aantal mensen dat Obama vraagt Pollard clementie te verlenen groeit.
De zaak-Pollard is niet alleen vanwege de persoonlijke tragedie van belang, maar ook om het feit dat de gevangen Amerikaan Jood is.
Wat zijn de feiten? Tussen 1981 en ’85 speelde Pollard als Amerikaans burger zo’n achthonderd topsecret documenten door aan Israël. Spionage! Wat bevatten die supergeheime stukken? Onder meer gegevens over ingeschatte mogelijkheden van Iran, Irak, Libië en Syrië om nucleaire, chemische en biologische wapens te produceren. Wat was daarbij de politieke context? In 1981 had de Israëlische premier Menachem Begin met F-16 gevechtstoestellen de verdachte Iraakse kernreactor bij Osirak laten vernietigen. Vervolgens hielden de Verenigde Staten, waarschijnlijk om herhaling te voorkomen, gevoelige informatie voor hun Israëlische bondgenoot achter. Ze hadden echter niet met Pollard gerekend. Op 21 november 1985 werd hij gearresteerd, in maart 1987 tot levenslang veroordeeld.
Duidelijk is dat Pollard zich niet alleen Amerikaans staatsburger voelde, maar als Jood tevens intens verbonden met Israël. Hij had dus een dubbele of gedeelde loyaliteit. Nu zijn discussies daarover emotioneel zwaar beladen als het Joden betreft. We hebben namelijk te maken met tweeduizend jaar antisemitisme en samenzweringstheorieën. Joden in de diaspora zouden nooit goede vaderlanders kunnen zijn.
Maar wees nuchter. Elk mens heeft verschillende loyaliteiten. Ik voel me Nederlander, maar vaderlandsliefde is niet mijn hoogste goed. Ik ben ook vader van mijn gezin en lid van de kerk. En ik hoop dat als ik gedwongen zou worden te kiezen tussen mijn land en de Here Jezus de kracht krijg vast te houden aan mijn christelijk geloof.
Ook met dubbele nationale loyaliteiten is in beginsel niets mis. Waarom zouden een Turkse Nederlander, een Pakistaanse Brit en een Amerikaanse Jood niet ook van hun land van herkomst mogen blijven houden? Waarom zouden ze dan ook niet mogen proberen het beleid van hun regering ten gunste van dat land te beïnvloeden?
Wanneer kan het echter mis gaan? Als de belangen van – zeg maar - de Verenigde Staten en Israël botsen. Vaak was dat niet of nauwelijks het geval, maar vandaag de dag tot op zekere hoogte wel. Gelet op de relatie met de onrustige moslim- en Arabische wereld hecht Obama veel belang aan een snelle oplossing van het Israëlisch-Palestijnse conflict. Maar Netanyahu hecht sterk aan behoud van Judea, Samaria en Oost-Jeruzalem, met nederzettingen en al.
In zulke conflictsituaties is het voor Washington zaak nog eens goed naar functionarissen op gevoelige posities te kijken. Hebben zij in het verleden al dan niet reden gegeven te denken dat ze op een kritiek moment het belang van Israël boven dat van de Verenigde Staten stellen? Pollard overtrad daarbij tenslotte de wet.
Niemand betwist dat Pollard een ernstig vergrijp pleegde. Hij erkende zelf schuld. Maar wie nagaat hoe andere spionnen werden gevonnist, ziet dat de zwaarte van de straf disproportioneel is en nauwelijks sprake van gelijkheid voor de wet. Bovendien beging de advocatuur fouten waardoor Pollard de mogelijkheid van hoger beroep werd ontnomen. Clementie door het Witte Huis is nu nog de enige mogelijkheid voor hem ooit nog eens vrij te komen.
En wat was de rol van Israëlische politici indertijd? Zij verklaarden steeds dat Pollard op eigen initiatief had gehandeld. Maar twee Israëli’s die al die tijd met hem hadden samengezworen, werden later tot hoge posities bevorderd. Hebben bepaalde personen in Jeruzalem belang bij een doofpot?
Wat mogelijk niet juridisch, maar moreel wel een rol mag spelen, is dat Pollard zijn misdaad niet beging om een vijandige macht als destijds de Sovjet-Unie of momenteel Iran te bevoordelen. Het ging hem om bondgenoot Israël, die sinds 1948 in zijn voortbestaan werd bedreigd. Was het verantwoord van Washington voor Israël te verzwijgen wat in vijandige Arabische staten gebeurde?
En daarom: genoeg is nu echt genoeg.
Bron: NDLees/Read/view: Free Jonathan Pollard !
