JERUZALEM - De Israëlische oud-premier Yitzhak Shamir is zaterdag op 96-jarige leeftijd overleden. Hij diende na Ben Gurion het langste als premier.
Shamir was een overtuigde zionist die weigerde compromissen te sluiten als hij overtuigd was van zijn eigen gelijk. Hij gaf leiding aan het land in de Golfoorlog en tijdens de massa-immigratie uit de Sovjet-Unie. In mei 1991 was hij de drijvende kracht achter Operatie Salomo. Tijdens een 36-urige luchtbrug tussen Tel Aviv en Addis Ababa werden 15.000 Ethiopische joden naar Israël gebracht. Deze immigratie was van cruciaal belang voor de versterking van Israël.
Shamir werd in 1915 geboren in Rushany, in wat destijds Polen was. Hij werd lid van de revisionistische Betar-beweging, zionisten die geloofden dat de Joodse staat aan beide kanten van de Jordaan moest worden opgericht. Hij studeerde rechten aan de Universiteit van Warschau.
verbanning
In 1935 emigreerde hij naar Palestina. Hij studeerde aan de Hebreeuwse Universiteit van Jeruzalem en sloot zich aan bij de rechtsradicale Etzel-groep. Toen de leider van de groep in 1940, Avraham Stern, de groep 'Etzel in Israël' of Lehi oprichtte, ging Shamir mee. De Britten spraken van de Stern Gang, omdat deze verantwoordelijk was voor aanslagen. In 1946 verbanden de Britten Shamir naar een kamp in Eritrea. Hij wist te ontsnappen naar Parijs, totdat hij in mei 1948 naar Israël terugkeerde.Vanaf 1955 diende Shamir in de Mossad. Daarna werd hij zakenman en sloot hij zich aan bij de Herut (voorloper van de Likud). In 1974 werd hij Knessetlid, drie jaar later voorzitter.
Toen de Knesset in 1978 stemde over het Camp Davidakkoord, onthield hij zich van stemming. Toch moest hij zorgen voor de uitvoering van het verdrag tussen Israël en Egypte, nadat hij in 1980 minister van Buitenlandse Zaken was geworden.
gebukt onder hyperinflatie
In een turbelente periode, oktober 1983, werd Shamir premier. Israël was verwikkeld in een oorlog in Libanon en het land ging gebukt onder een hyperinflatie. Een jaar later kreeg Israël een regering van nationale eenheid, samen met de Arbeiderspartij van Shimon Peres. Eerst werd Peres premier en Shamir minister van Buitenlandse Zaken en in 1986 draaiden ze de rollen om. In 1988 kwam er een vroegtijdig einde aan een nieuwe regeringsperiode met de Arbeiderspartij. Shamir zag echter kans een rechtse coalitie op te zetten.In 1990 steeg de spanning in het Midden-Oosten naar ongekende hoogten nadat Irak Koeweit binnenviel. Toen een coalitie van strijdmachten Irak aanviel, schoot Irak Scud-raketten op Israël af om dat land in de oorlog te betrekken. Shamir hield zich op verzoek van de VS afzijdig van respons.
vredesakkoord
Na de Golfoorlog voerde de VS de druk uit op om vredesbesprekingen te openen. Tijdens een vredesconferentie spraken Israël en een aantal Arabische landen voor het eerst met elkaar. Het overleg met Jordanië leidde in 1994 tot een vredesakkoord. Met de Palestijnen werd geen doorbraak bereikt. Shamir geloofde dat Israël de Westoever nodig had voor de huisvesting van immigranten. Het roer in de relatie met de Palestijnen ging radicaal om nadat de Arbeiderspartij de verkiezingen in 1992 won.In 1996 trad Shamir af als Knessetlid. In 2004 bleek hij de ziekte Alzheimer te hebben. In 2011 overleed zijn vrouw Shulamit, met wie hij sinds 1944 was getrouwd. Yitzhak Shamir wordt dinsdagavond naast zijn vrouw op de Herzl Berg in Jeruzalem begraven.
- 02-07-2012
- auteur: Alfred Muller
- Bron: ND
