Marjan Schwegman aan het woord in De PersVier jaar is Marjan Schwegman inmiddels directeur van het NIOD. In dagblad De Pers gaat ze in op wetenschappelijke en maatschappelijke vragen die voortkomen uit het krachtenspel waarin het instituut zich bevindt.
Vijfenzestig jaar naar de bevrijding van Nederland neemt de belangstelling voor de Tweede Wereldoorlog in Nederland nog altijd toe. De slogan ‘Is de oorlog met pensioen?’ waaronder de afgelopen periode verschillende symposia werden georganiseerd, berust volgens Schwegman ‘niet op de waarheid’. Een nieuwe groep belangstellenden dient zich aan, de derde generatie. ‘Ze zijn veel vrijer en opener in het type vragen dat ze willen en durven stellen over hun grootouders. Willen veel meer weten.’
Deze open blik komt ook terug in de wijze waarop Schwegman de geschiedschrijving van de Tweede Wereldoorlog benadert. Ze neemt afstand van haar voorganger, Hans Blom, die brak met de goed-fout-opvatting en morele standpunten buitensloot. Maar volgens Schwegman kun je ‘in de geschiedschrijving van de oorlog (…) de moraal niet buiten de deur houden. Een visie als die van Blom heeft het gevaar in zich dat collaboratie wordt vergoelijkt’. Ze wijst hierbij op de geschiedkundige opvatting die historicus Chris van der Heijden in 2001 in Grijs verleden poneerde.
Schwegman pleit in het interview bovendien voor een centralere rol van de Tweede Wereldoorlog in de landelijke dodenherdenking. Dit staat haaks op de trend: bij de nationale herdenking op de Dam gaat het steeds meer over oorlog en discriminatie in het algemeen en steeds minder over de Tweede Wereldoorlog. Volgens Schwegman dreigt hierdoor het risico van nivellering: ‘verschillende historische ervaringen worden gereduceerd tot hetzelfde. Daar ben ik niet van gecharmeerd. Juist door contrast leer je iets.’
Bekijk hier het hele artikel ‘WO II moet weer centrale plek krijgen’ in De Pers
